-
1 jak
jak (+ sup) part aller-, größt-; möglichst (+ adj);jak długo to potrwa? wie lange dauert das noch?;jak się umówimy? wie wollen wir uns verabreden?;jak się masz? wie geht es dir?;jak leci? fam. wie geht’s?;jak to? wie denn?, wie jetzt?;czy wiesz, jak on się nazywa? weißt du, wie er heißt?;traktował go jak syna er behandelte ihn wie seinen Sohn;jak go spotkasz, pozdrów go ode mnie! fam. wenn du ihn siehst, grüße ihn von mir!;minęły już dwa lata, jak wyjechali fam. es sind zwei Jahre vergangen, seit sie weg sind;jak tylko sobald;jak najwięcej möglichst viel;jak najszybciej möglichst schnell, so schnell wie möglich;jak najlepszy allerbeste(r);jak najlepiej bestens;nic innego jak nichts anderes als;jak gdyby nigdy nic als ob nichts passiert wäre;jak najbardziej! fam. na klar!, logisch!;jak na owe czasy für die damalige Zeit;jak sobie chcesz wie du willst;jak cię mogę fam. eher schlecht als recht;jak nigdy wie lange nicht;jak przyjdzie co do czego fam. wenn es soweit ist -
2 m|óc
impf (mogę, możesz, może, mógł, mogła, mogli) vi 1. (być w stanie) can, to be able- móc coś zrobić to be able to do sth- jeśli będę mogła, zadzwonię I’ll call you if I can a. if I’m able to- złodzieje nie mogli wyważyć drzwi, więc weszli oknem the thieves weren’t able to a. couldn’t break the door down, so they came in through the window- w nocy nie mogłam spać I couldn’t sleep during the night- staram się, jak mogę (w tej chwili) I’m doing my best; (w ogóle) I do what I can- cóż mogą zrobić? chyba tylko czekać what can they do? – all they can do is (to) wait- on nic w tej sprawie nie może he can’t a. he’s not able to do anything about it- prasa wiele może the press is all-powerful- nie mogę się doprosić, żeby zabrał stąd te rupiecie I just can’t get him to clear out this junk- nie mogła się go nachwalić she couldn’t praise him enough- nie mogę się nadziwić, jak on to zrobił I just can’t imagine how he did it- zawsze mogłam na niego liczyć I could always count on him- możemy przypuszczać, że… it’s fair a. reasonable to assume (that)…- dziękuję, już (więcej) nie mogę no thanks, I’m full up2. (mieć prawo) can; may książk.- „mamo, mogę iść na podwórko?” – „możesz” ‘Mum, can I go outside?’ – ‘yes, you can’- urząd może zwlekać z odpowiedzią na pismo od obywatela tylko 30 dni an official institution has (only) 30 days in which to reply to letters from the public- nie możesz do tego dopuścić you can’t a. mustn’t let it happen- policja nie może dokonać rewizji bez nakazu the police can’t carry out a search without a warrant3. (w przypuszczeniach) might, may- może być deszcz albo śnieg it might a. may rain or snow- mogli mieć po szesnaście, siedemnaście lat they could have been sixteen or seventeen- weź parasol, bo może padać take an umbrella with you, it might rain4. (w prośbach) can- możesz mi podać widelec? could a. can you pass me a fork?- czy mógłbym prosić do telefonu Janka? could a. can I speak to Janek, please?- czy może pan przymknąć okno? could a. can you close the window, please?, would you mind closing the window?- czy mogę panią prosić do tańca? would you like to dance?5. (w pytaniach) can- co/kto to może być? what/who can a. could that be?- gdzie mogą być moje okulary? where can my glasses be?- jak to się mogło stać? how could it have happened?- w czym mogę Panu pomóc? what can I do for you?- dobra ta pizza, czy mogę jeszcze kawałek? this pizza’s good, can I have a. take another piece?6. (w propozycjach, życzeniach) might, can- w tym czasie goście mogliby zwiedzać muzeum in the meantime the guests could visit a museum- zawsze możesz przecież pójść tam i poprosić you can always go there and ask- mógł pan przyjść po pożyczkę do mnie you could have come to me for the money- mogłeś mu o tym nie mówić you didn’t have to tell him a. shouldn’t have told him about it- czy nie mógłbyś w końcu zgasić tego radia? do you think you could turn the radio off?- mógłby już spaść śnieg it’s about time it snowed7. (wyrażając irytację) jak możesz a. jak mogłeś! how can a. could you!- jak on mógł tak postąpić? how could he do such a thing?- tak dalej być nie może things can’t go on like this!8. (wyrażając lekceważenie) możesz sobie krzyczeć i tak nie zmienię zdania you can shout as much as you like, but I still won’t change my mind- co ty możesz wiedzieć? what do you know about it?- pogoda jak cię mogę pot. passable a. tolerable weather- podróż jak cię mogę pot. a passable a. tolerable journey- (ja) nie mogę, ale gablota! wow, what a car!- ja już tak dłużej nie mogę! I just can’t go on like this a. stand it any longer!- może być! pot. that’ll do, that’s fine- „i jak ta spódnica? – „może być, tylko trochę skrócę” ‘and how’s the skirt?’ – ‘it’s okay, I just have a. need to shorten it a bit’- nie może być! that’s impossible!, it can’t be!- „pobrali się?” – „nie może być!” ‘they got married?’ – ‘you’re kidding me!’ pot.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > m|óc
-
3 już
Ⅰ adv. 1. (o czynności trwającej lub zakończonej) already; (w pytaniach) yet- mój syn chodzi już do szkoły my son already goes to school- tam już czekało dwóch oficerów two officers were already waiting there- już skończyłem I’ve (already) finished- widziałem już ten film I’ve already seen this film, I’ve seen this film before- czy ona już przyjechała? has she arrived yet?- czy mogę już wejść? can I go in now a. yet?- noga już mnie nie boli my leg has stopped aching now a. is no longer aching- człowiek niemłody już, ale pełen wigoru a man getting on in years, but still full of life- już po wszystkim it’s all over- już po tobie/mnie you’re/I’m done for pot.2. (niewiele brakowało) już miał otworzyć drzwi, kiedy… he was about to open the door when…- już miała wychodzić… she was about to leave a. on the point of leaving…3. (prawie natychmiast) złapał płaszcz i już pędzi na dworzec he grabbed his coat and was off to the station 4. (ponaglenie) złaź już! come down at once!- już cię tu nie ma! be off with you! pot.- ale już! right now!; double quick! GB pot.- wynocha stąd, ale już! clear off out of it, right this minute! pot.- już idę I’m coming- „obiad na stole” – „już, już” ‘dinner’s ready’ – ‘just coming!’Ⅱ part. 1. (w przeszłości) already- podjął decyzję już dwa dni wcześniej he had already taken the decision two days before- gazeta ukazuje się już od roku the newspaper’s been in circulation for a year now- już starożytni Grecy uważali, że… (even) the ancient Greeks believed that…2. (stosunkowo późno) already- jest już godzina dziesiąta it’s ten o’clock already- już jako dorosły mężczyzna (already) as a grown man- do Warszawy przeniósł się już po wojnie he moved to Warsaw after the war (was over)3. (stosunkowo wcześnie) already, as early as- już w listopadzie spadł śnieg it was already snowing in November- już niedługo! not much longer now!- do egzaminu zostały już tylko dwa tygodnie it’s only two weeks till a. to the exam (now)- „jak daleko jeszcze?” – „już tylko pięć kilometrów” ‘how much further?’ – ‘only five more a. another five kilometres’- już niedługo a. wkrótce się spotkamy we’ll see each other very shortly a. soon4. (aż) already; (z policzalnymi) as many as; (z niepoliczalnymi) as much as- przebiegł już 10 kilometrów he has already run ten kilometres- to już dziewięćdziesiąta minuta meczu the match is already in its ninetieth minute5. (więcej) nie dostaniesz już ode mnie ani grosza you won’t get another penny out of me- nie ma już nic w lodówce there’s nothing left in the fridge- „co jeszcze masz do powiedzenia?” – „już nic” ‘what else have you got to say?’ – ‘nothing’- skoro nie ma już więcej pytań… since there are no more questions…6. (emfatycznie) będziemy tu mieszkać już do końca życia we’ll live here now to a. till the end of our days- to już coś that’s (already) something- liczy się już sam udział participation itself counts- to już wystarczy, żeby ją uniewinnić that in itself is enough a. sufficient for her to be acquitted- już to, co powiedziałeś, świadczy o twojej uczciwości what you’ve said in itself is proof of your honesty- teraz już przesadziłeś now that’s an exaggeration (on your part)- a już kąpanie się w morzu w środku zimy, to na pewno wariactwo and going as far as to swim in the sea in the middle of winter is sheer madness- już ja ci pokażę! pot. I’ll show you! pot.- już ja się postaram, żebyś tego pożałował! pot. I’ll make sure you regret this!- już ojciec ci dołoży! pot. now you’ll catch a. get it from father! pot.■ i już and that’s that- powiedziała, że go kocha i już she said she loved him and that’s that- „skąd ty to wiesz?” – „wiem i już!” ‘how do you know?’ – ‘I know, that’s all!’- nie i już! I said no, and that’s that!- już to…, już to… książk. sometimes… and sometimes…, either… or…- postaci już to komiczne, już to tragiczne characters that are sometimes comic, sometimes tragic- cały dzień już to opalali się, już to grali w karty all day long they were either sunbathing or playing cards* * *adv( w zdaniach twierdzących) already; ( w pytaniach) yetjuż to widziałem — I've already seen it, I've seen it before
* * *adv.1. already; jak już mówiłem as I have already said; już idziesz? are you leaving already?; już jestem spóźniony I'm late already.2. yet ( w pytaniach ogólnych); czy już jadłeś? have you eaten yet?; czy Tom już przyjechał? has Tom arrived yet?3. już nie not any more.4. to już koniec it's all over; już po mnie I've had it; I'm done; nie i już! the answer is no!; no means no!; już ja cię nauczę! I'll teach you a lesson!; tego już za wiele! that's the last straw!; już cię nie ma! out you go!; już idę! I'm just coming!; już miałem powiedzieć... I was just about to say...The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > już
-
4 nijak
pron. 1. (w żaden sposób) in no way, not in any way- nijak nie mogę tego zrobić there’s no way in which I can do it- nijak tego nie pojmował in no way could he understand it, there was no way in which he could understand it- „jak mu to wytłumaczyłeś?” – „nijak” ‘how did you explain it to him?’ – ‘I didn’t’- to się ma nijak do tego, co mówił wcześniej this is completely at odds with what he said earlier, it totally contradicts what he said earlier- ceny mają się nijak do jakości the prices bear no relation to the quality- teoria ma się nijak do praktyki the theory is completely divorced from practice2. (niezbyt dobrze) nijak mu żyć samemu he doesn’t really like living alone- dyskusja zakończyła się nijak the discussion ended inconclusively3. (niezręcznie) nijak mi odrzucić jej zaproszenie I can’t really a. can’t very well turn down her invitation* * *adv* * *adv.pot. in no way; nijak nie mogę cię zrozumieć there is no way I can understand you.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > nijak
-
5 dosta|ć1
pf — dosta|wać impf (dostanę — dostaję) Ⅰ vt 1. (otrzymać) to get, to receive- dostać list/paczkę to get a. receive a letter/parcel- dostać odpowiedź to get an answer- dostać wymówienie to be given notice- dostać piątkę z matematyki to get an A in maths- dostać jeść/pić to get a. be given something to eat/drink- dostać pieniądze (za pracę) to get paid (for one’s work)- dostawać rentę to get a pension- dostać odszkodowanie za zniszczony samochód/za wypadek to receive compensation for the car/accident- dostać karę to be punished- dostać zastrzyk to have a. get an injection- dostawał zastrzyki co drugi dzień they gave him an injection every other day- chory dostał antybiotyki the patient was given antibiotics- dostał na chrzcie imię Stefan he was christened Steven- na gwiazdkę dostała pluszowego misia she got a. was given a teddy bear for Christmas- dostaliśmy rozkaz ewakuacji we were ordered to evacuate, we received evacuation orders- za włamanie dostał dwa lata he got two years in prison for breaking and entering- nie może dostać pracy he can’t get a. find a job- dostaliśmy trzy dni na pomalowanie domu we’ve got three days to paint the (whole) house- dostała od życia nauczkę life has put her through the mill2. (kupić) to get- w gospodzie można dostać tani obiad you can get a cheap dinner at the inn- za piętnaście funtów nie dostaniecie lepszego pokoju you won’t get a better room for 15 pounds3. (znaleźć) to find- nigdzie nie mogę dostać ich pierwszej płyty I can’t find their first record anywhere4. (złapać) to get, to catch- dostać kogoś w swoje ręce to get sb a. lay one’s hands on sb- niech ja cię tylko dostanę w swoje ręce! just (you) wait (un)til I get my hands on you!- żywego mnie nie dostaną they won’t take me alive5. przest. (wydobyć) to get out, to take out- dostał z szafy flaszkę z koniakiem he got a bottle of cognac out of the cabinetⅡ vi 1. (oberwać) to be hit, to be beaten (up)- dostać w twarz to be slapped a. hit in the face- dostać w zęby to be punched in the mouth a. teeth- dostać po głowie to be hit on the head- dostać serią a. serię z automatu to get a round from sb’s automatic- dostał w rękę/w nogę he got a. was hit in the arm/leg- dostać za swoje to get one’s just deserts, to get what one deserves- dostało mu się he got a scolding a. an earful2. (nabawić się) to get vt [choroby, dolegliwości]- dostać zawrotów głowy to get dizzy- dostać kataru/grypy/gorączki to come down with a headcold/the flu/a fever- dostać zawału to have a heart attack- dostać wypieków to flush, to turn red- dostać gęsiej skórki to get gooseflesh- cholery można dostać (od tego hałasu)! przen., posp. this noise is driving me nuts a. up the wall3. (sięgać) to reach (do czegoś sth)- był tak wysoki, że głową prawie dostawał sufitu he was so tall that his head almost touched the ceilingⅢ dostać się — dostawać się 1. (dotrzeć) to get (do czegoś (in)to sth)- ścisk taki, że ledwo dostałam się do autobusu the bus was so full that I barely managed to get on- woda dostała się do środka (some) water got inside- nie mogę dostać się do najwyższych półek bez drabiny I can’t reach the highest shelves without a ladder- jak mam dostać się stąd do dworca? how do I get to the railway station from here?- dostać się do niewoli to be taken captive a. prisoner- dostać się do więzienia to be imprisoned a. put in prison- dostać się na studia to be admitted to university- chciała studiować na akademii sztuk pięknych, ale się nie dostała she wanted to go to art school, but she didn’t get in- dostać się pod autobus/samochód to be run over by a bus/car3. (przypaść) dostała mu się niezła posada he got himself a pretty good job pot.- dostała mu się gospodarna żona he’s got a thrifty wife pot.■ dostać nóg przen., żart. to grow legs and walk away (by oneself/itself)- nie dostaje mu cierpliwości/talentu przest. he lacks patience/talent- dziełu nie dostaje oryginalności the work is lacking in originalityThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dosta|ć1
-
6 też1
part. 1. (również) too, also- ona też ma taką torbę she’s got a bag like that, too- ja też cię kocham I love you too- „baw się dobrze” – „ty też” ‘have a good time’ – ‘you too’- Adam urodził się w Krakowie, i Anna też Adam was born in Cracow, and so was Anna- „widziałem ją wczoraj” – ‘i ja też” ‘I saw her yesterday’ – ‘and so did I’- nie jem mięsa, i mój brat też I don’t eat meat and my brother doesn’t either- „nie mogę spać” – „ja też” ‘I can’t sleep’ – ‘me neither’- chciał, żebyśmy wyszli, co też uczyniliśmy he wanted us to leave, and that’s what we did- w Paryżu, w Londynie lub też w Rzymie in Paris, London, or (else) Rome- ani też nor (even)- nie był socjalistą, ani maoistą, ani też trockistą he was neither a socialist, nor a Maoist, nor a Trotskyist- nie wiem, czy dobrze zrozumiałem, czy też nie I don’t know if I understood it properly or not- jak też as well as- we wtorki, jak też w piątki on Tuesdays as well as on Fridays- dlatego też that’s why2. (lekceważąco) some pot.- też (mi) samochód! some car that is! pot., iron.- też profesor (z ciebie/z niego)! some professor (you are/he is)! pot., iron.- też coś! fiddlesticks! przest., pot.3. (z oburzeniem, zdziwieniem) co też pan mówi? what are you saying?- że też musiałeś to zgubić! and you just had to go and lose it!- że też właśnie dzisiaj przyszedłeś, kiedy o tobie myślałam! I was thinking about you just today, too!- żeby też nie zaprosić dziadków na wesele! imagine not inviting their grandparents to the wedding!The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > też1
-
7 ja
Ⅰ pron. (jako podmiot) I; (w pozostałych przypadkach) me- ja to zrobię I’ll do it- nie ja to podpisałem I didn’t sign it, it wasn’t me that signed it- „wyjdź z pokoju!” – „ja?” ‘leave the room!’ – ‘(who,) me?’- „kto to?” – „to ja” ‘who is it?’ – ‘it’s me’- „kto pozmywał naczynia?” – „ja” ‘who washed the dishes?’ – ‘I did’- ja sam to napisałem I wrote it myself- on mnie nie lubi he doesn’t like me- mnie tego nie musisz tłumaczyć you don’t have to explain it to me- daj to mnie give it to me- kupił mi kwiaty he bought me some flowers- mnie nie nabierzesz you won’t fool me- dla mnie for me- o mnie about me- ze mną/beze mnie with/without me- ona jest starsza ode mnie she’s older than I am a. than me- ja ci/wam pójdę na wagary a. dam wagary! I’ll give you play truant!Ⅱ n inv. (one’s) self, the I- świadomość własnego ja a person’s sense of self- to godzi w moje własne ja this is contrary to my true self- moje drugie ja my alter egoⅢ mi part. idźże mi stąd! (just) go away!- żebyś mi zaraz wrócił! just (make sure you) come straight back!- tylko mi się nie zazięb just don’t catch a cold- to mi zabawa! what fun! także iron.; some fun this is! iron.- ładny mi przyjaciel! iron. some a. a fine friend you are/he is! iron.* * *1. pronI2. ntinv ( własna osoba) self* * *japron. i n.Gen. i Loc. mnie Dat. mnie l. mi Acc. mnie Ins. mną (= własna osoba) I, me; ja też same here; ja nie mogę! (okrzyk rezygnacji l. niedowierzania) give me strength!; ja cię kręcę! pot. holy cow!; a ja?/a co ze mną? what about me?; jak ja like me; to (tylko) ja it's (just/only) me; ja sam l. ja osobiście I myself; drugie ja one's other l. second self; moje własne ja my own self.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ja
-
8 tu
Ⅰ pron. 1. (wskazujące na miejsce) here; (wewnątrz) in here- jej tu nie ma she’s not here- co się tu dzieje? what’s going on here?- połóż to tu put it in here- czy jest tu ktoś? is anybody there?- tu spoczywa… (na nagrobku) here lies…- tu jest napisane, że… it says here that…- tu gdzieś somewhere here a. around- tu mieszka moja siostra this is where my sister lives- tu, gdzie stoi mój dom, był kiedyś las (here) where my house stands there was a forest once- tu i ówdzie a. tam here and there- tu i teraz here and now2. (wskazujące na sytuację) here, there- tu się mylisz that’s where you’re wrong- nie będę tu wchodził w szczegóły I won’t go into detail (at this point)- żal nic tu nie pomoże it’s no use grieving- tu właśnie jest problem that’s exactly where the problem lies- tu cię mam! I’ve got you there! pot.Ⅱ part. 1. (przedstawienie się) tu Jan, czy mogę mówić z Adamem? this is Jan, can a. may I speak to Adam?- tu numer 567832 this is 567832- tu Polskie Radio, Program I Polish Radio, Programme 12. (ekspresywne) i co tu teraz robić! and what am I/are we (going) to do now?- jak tu malować dom, kiedy pada? how can you paint the house when it’s raining?- wierz tu teraz komuś! you (just) can’t trust anyone!* * *adv* * *tuadv.( wskazuje miejsce) here; tu i tam l. tu i ówdzie here and there; tu i teraz here and now; tu mówi Nowak! this is Nowak speaking!particle( o charakterze ekspresywnym) co tu (dużo) gadać there's nothing to talk about; co tu robić? what to do (now)?; tu trzeba działać szybko we need to act quickly.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > tu
См. также в других словарях:
jak cię mogę — {{/stl 13}}{{stl 8}}pot. {{/stl 8}}{{stl 7}} byle jak, niedbale : {{/stl 7}}{{stl 10}}Niby położył już całą boazerię, ale to tak jak cię mogę. {{/stl 10}} … Langenscheidt Polski wyjaśnień
ty — {{/stl 13}}{{stl 8}}zaim. D. ciebie, C. tobie || ci, B. ciebie || cię, N. tobą, Mc. tobie {{/stl 8}}{{stl 7}} wskazuje na osobę, do której zwraca się mówiący (forma używana między osobami, które łączy odpowiedni stopień zażyłości) : {{/stl… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
móc — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk Vd, mogę, może, mógł, mogli {{/stl 8}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} mieć warunki, środki, wolę, siły do tego, by coś zrobić, wykonać : {{/stl 7}}{{stl 10}}Móc rozwiązać zadanie, podnieść… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
móc — 1. pot. Jak cię mogę «byle jak, niedbale» 2. posp. Ktoś może komuś naskoczyć, nagwizdać, nadmuchać «ktoś nie jest w stanie komuś zaszkodzić lub zakazać czegoś»: (...) był mocno partyjny, tak że mogli nagwizdać nam socjalistyczni planiści, którzy… … Słownik frazeologiczny
życie — 1. Bez życia «bez zapału, mało energicznie» 2. Brać, traktować życie lekko «być lekkomyślnym, postępować lekkomyślnie, beztrosko, niczym się nie przejmując»: Podziwiał jego odwagę brania życia lekko i nieodpowiedzialnie, jakby to było majowe… … Słownik frazeologiczny
słowo — 1. przestarz. Być (z kimś) po słowie «być (z kimś) zaręczonym»: – Żeni się pan? – Tak, po słowie jesteśmy. I. Newerly, Pamiątka. 2. Chwytać, łapać kogoś za słowa (słówka) «zwracać złośliwie uwagę na formę wypowiedzi, nie na jej treść, dopatrywać… … Słownik frazeologiczny
głowa — 1. Alkohol, wino, piwo itp. szumi komuś w głowie «ktoś jest oszołomiony po wypiciu alkoholu, wina, piwa itp.»: Długo nie mogę zasnąć, w głowie szumi mi piwo, pocałunki puchną na wargach, a policzek pali ze wstydu. Z. Kruszyński, Na lądach. 2.… … Słownik frazeologiczny
Polnische Grammatik — Dieser Artikel beschreibt die Grammatik der polnischen Sprache unter Einbeziehung einiger sprachgeschichtlicher Anmerkungen und dialektaler Besonderheiten. Das Polnische als westslawische Sprache hat in der Deklination wie die meisten anderen… … Deutsch Wikipedia
patrzeć — 1. Dobrze komuś z oczu patrzy «ktoś sprawia wrażenie dobrego, uczciwego człowieka»: Chłopcu można zaufać. Dobrze mu z oczu patrzy. K. Orłoś, Szklarz. 2. Jak się patrzy a) «świetny, doskonały»: Hipolit był żołnierzem jak się patrzy (...). S.… … Słownik frazeologiczny
śmierć — 1. Biała śmierć a) «narkotyki, zwłaszcza kokaina»: Wobec wynikającego z handlu narkotykami oczywistego zagrożenia życia i zdrowia milionów obywateli, Stany Zjednoczone postanowiły przeznaczyć poważne środki finansnowe za walkę ze źródłem białej… … Słownik frazeologiczny
Hund — 1. A guate Hund ve laft se nit1 u2 an schlecht n is kua Schad. (Unterinnthal.) – Frommann, VI, 36, 63. 1) Verläuft sich nicht. 2) Und. 2. A klenst n Hund na hengt mer di grössten Prügel ou (an). (Franken.) – Frommann, VI, 317. 3. A muar Hüünjen a … Deutsches Sprichwörter-Lexikon